• Fòmasyon a rèzèv pétwòl é gaz natirèl anba latè

    http://t3.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSZ-Plzt6Fa7uRExCND92Y-oADkgVBK04kyDh5bypEY7-_g1aRh9Q

    Adan fondè a latè, pétwòl é gaz métàn ka fèt owa matyè òganik a plant oben a zannimo mò. Pou sa fèt, sa ka mandé milyon é milyon lanné é bon kondisyon fizik, chimik é jéogwafik.

    Ola moun ka touvé rézèv a pétwòl é gaz?

    Pétwòl é gaz fèt èvè molékil ki yomenm fèt èvè atòm idwojèn é kawbòn. Yo ka kriyé yo idwokarbur.

    Lè yo ka èspozé-y adan lè lib-la, sé molékil-la ka kontré èvè òksijèn-la é apré ka fè baktéri aréwobi (ti-bèt ka viv koté ola ou ka touvé lè) manjé yo. Tousa ka bay diféran réyasyon chimik : òksijèn-la ka òksidé sé idwokarbur-la, sé baktéri-la ka manjé é dijéré yo. Sé idwokarbur-lasa ka mofwazé-yo an dlo é an dyòksid dè kawbòn.

    Kifè, moun pé pa touvé rézèv a pétwòl é gaz natirèl anlè tè-la menm padavwa tini atmòsfè-la. Si on moun bizwen jwenn èvè pétwòl é gaz natirèl, fò'y désann an fenfon a latè.

    Moun pé touvé rézèv a pétwòl é gaz nenpòt ki fondè anba latè?

    Awa pas si ou pasé 10 kilomèt fondè, ou pé ké touvé idwokarbur. Chalè-la ki ka touvé-y la ka kyouyé yo. On chalè ki pé monté an mwayenn a 3 dègré chak 100 mèt.

    Ola pétwòl-la é gaz-la ka sòti?

    Idwokarbur-la ka parèt parapòt a mofwazaj a matyè òganik a plant oben a zannimo mò. On mofwazaj ki pati dèpi dizèn milyon lanné.

    

    Lè on bèt ka mò anlè tè-la, matyè-la ki adan-y la ka rèsiklé-y an dé jan :

    . prédatè, charogna oben baktéri ka manjé-y

    . lè'y èspozé adan lè lib-la, matyè ka rété la ka òksidé-y : atòm idwojèn é kawbòn-la ki andidan a-y, ka sanblé-yo èvè atòm òksijèn-la ki adan lè-la. E sé kon sa matyè òganik-la ka mofwazé-y an dlo (H2O) é an gaz kawbonik (CO2) pou ba plant manjé.

    Mé on piti mòso a matyè òganik-lasa, apépré 0,1%, pa ka rantré adan mofwazaj-lasa. Rivyè ka chayé-y é ka mété-y an fon a lanmè-la. On koté ola pa ni onlo òksijèn , on koté osi ola kouran a lanmè-la pa ka vougaré-y twòp. I ka vin mélé-y èvè dòt matyè ki yo minéral (ti-krazi awjil oben sab fin fin) é osi plankton (ti-bèt é ti-zèb ki toupiti toupiti). Èvè aksyon a baktéri anaréwobi (toupiti bèt ki pa bizwen lè pou yo viv) ka manjé-y, migannaj-lasa ka mofwazé-y adan labou nwè ka santi mové.

    Tan ka pasé, sé labou-lasa ka monté yonn asi lòt é ka vin rèd. Si yo ni omwen 1 a 2% matyè òganik, yo pé rivé mofwazé-yo adan on wòch-potomitan. On wòch-potomitan ki ké bay pétwòl é gaz natirèl. on piti chif mé fò zò sav koté-lasa bizwen bon kondisyon.

    . On tan a chalè pou fè plis plankton monté an lanmè-la.

    . Fò'y toupré rivyè ka chayé onlo pach a pyébwa.

    . Fò pa ni pon montangn toupré-y pou'y pa tini twòp sédiman minéral asi wòch-la.

    Mé si wòch-potomitan-la ka touvé-y asi menm nivo ki karé-sòl a oséyan-la, pé pa ni pétwòl.

    Piti a piti, wòch-potomitan-la ka rantré adan po a latè parapòt a sédiman ka pozé anlè-y. I pé rivé désann 8 000 mèt anba latè é bay sa yo ka kriyé on kivèt a sédiman. On kivèt a sédiman, sé on koté ola sédiman ka pozé yonn asi lòt dèpi milyon é milyon lanné.

    Lè'y ka rantré fon anba tè-la, wòch-potomitan-la ka pwan on pakèt chalè. Pannan sitan, matyè òganik-la ki adan-y la, ka touvé-y krazé èvè pwa a sédiman ka monté. I ka bay on présyon ki ka monté a 25 baw pou chak 100 mèt. Kifè, on kilomèt anba tè, ja ka fè 50°C pou on présyon a 250 baw!

    Adan kondisyon fizik kon sa, matyè òganik-la ka évoliyé piti a piti :

    . Sé atòm kawbòn é idwojèn-la ka wou-òganizé-yo é ka lyanné-yo èvè òksijèn ka rété ankò an wòch-la.

    . Sé atòm azòt, souf é fòsfò-la plis dòt biten ka fè plant é zannimo viv, ka disparèt.

    Kifè apré, matyè òganik-la ka mofwazé-y an kéwojèn. Kéwojèn-la ni adan-y, dlo, CO2, kawbòn é idwojèn. On kéwojèn ki ké bay apré pétwòl oben gaz natirèl.

    A 2 200 mèt fondè, lè chalè-la ka touché 100°C, kéwojèn-la ka komansé mofwazé-y an idwokarbur.

    . Antrè 2 200 mèt é 3 800 mèt, kéwojèn-la ka vini pétwòl. Sé adan fondè-lasa, yo ka  kriyé sa, finèt a luil.

    . Lè wòch-potomitan-la ka kontinyé désann antrè 3 800 mèt é 5 000 mèt, luil-la ka vin dlo, ka vin pli léjè é ka bay on gaz. Fondè-lasa ka kriyé-y finèt a gaz.

    http://t0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcRJQIZXG5s4emqRKNmWuTHIGB7MaaX14b0lf-tCjKSWcwY5sTVSy_lKJYrJ

    Lè on tan sèryé pasé, wòch-potomitan-la pa ka bay ayen ankò.

    . Si adan wòch-potomitan-la, tini plito krazi òganik a zannimo, sa ké bay pétwòl.

    . Si tini plito krazi òganik a plant é pyébwa, wòch-potomitan-la ké bay gaz natirèl.

    Pou on sédimantasyon pé rivé jwenn 50 mèt pou chak milyon lanné, fò bizwen 60 milyon lanné pou zannimo mò mofwazé-yo an pétwòl adan on fondè a 3 000 mèt. Sé pou sa yo ka di, pétwòl-la sé on lénèji ki pé pa woufè-y limenm.

    Chouk a kamo-la : http://www.planete-energies.com/fr/les-sources-d-energie/le-petrole... An éséyé mofwazé ba zòt an gwadloupéyen padavwa toujou chonjé anlè blòg-lasa nou ka voyé lang a manman nou monté!


  • Commentaires

    1
    nubia
    Vendredi 16 Septembre 2011 à 20:35

    Mesi skaka pou kamo aw, en té vlé di "research" en kreyol gwadloupéyen mè en pa sav maké. Mesi on pil

    2
    NègARY...LKPis
    Samedi 17 Septembre 2011 à 09:00

    La pwofésè SHAKA ka èspliké an lang a manman nou, tout pitit Gwadloup ka konprann myé ! adan kréyòl annou lang fondal a patriyòt é moun opéyi, nou ka rantré an nannan a sijé'la é tout biten ka vin klè é nèt !!!  zòt pa konprann ?...kon di Janklòd ! 

    3
    SHAKA (Gwakafwika) Profil de SHAKA (Gwakafwika)
    Samedi 17 Septembre 2011 à 14:58

    Kanmarad Nubia é Ary mèsi onlo pou fòs-la. An éséyé mété-y adan lang a péyi-la mé an ka di zòt pou mété-y an gwadloupéyen, sa pa fasil. Si an pa té ni on diksyonnè owa an-mwen, sa té ké pli rèd ankò. Sa vré, moun pé di sa yo vlé mé kréyòl a pa fwansé!

    An ka èspéré gwadloupéyen é dòt nasyon kréyòl konpwann jan pétwòl é gaz natirèl ka parèt. Péyi Gwadloup tini tout kondisyon pou pétwòl oben gaz natirèl parèt anba a-y. Sé gwo miltinasyonal-la ja konpwann sa dèpi lontan! Gouvèlman fwansé ja konpwann li osi! Sé enki sé bann bwabwa-la ki poko konpwann ayen piskè yo dèyè élèksyon a fwansé!

    4
    zNaZpJWFbja
    Vendredi 7 Octobre 2011 à 06:59
    I was so confused about what to buy, but this makes it undersatdnable.
    • Nom / Pseudo :

      E-mail (facultatif) :

      Site Web (facultatif) :

      Commentaire :


    Suivre le flux RSS des commentaires


    Ajouter un commentaire

    Nom / Pseudo :

    E-mail (facultatif) :

    Site Web (facultatif) :

    Commentaire :